Dams and Reservoir, Check List of Dams and Reservoirs in India:
बांध और जलाशय: यूपीएससी सीएपीएफ एसी, एएफसीएटी, भारतीय नौसेना नाविक प्रवेश एए और एसएसआर, आदि जैसी कई रक्षा परीक्षाएं आ रही हैं, उम्मीदवार इंटरनेट पर उपलब्ध सभी महत्वपूर्ण जानकारी की खोज कर रहे हैं। यहां हम आपको भारत में बांधों और जलाशयों की पूरी सूची प्रदान कर रहे हैं ।
बांध और जलाशय, भारत में बांधों और जलाशयों की सूची देखें
स्थैतिक सामान्य ज्ञान रक्षा परीक्षा के सामान्य ज्ञान खंड में महत्वपूर्ण भूमिका निभाता है , इसलिए इस खंड को दोहराना बहुत महत्वपूर्ण है। डिफेंस अड्डा आपको दैनिक स्टेटिक जीके सीरीज प्रदान करेगा। डिफेन्स अड्डा आप सभी को AFCAT, CAPF, भारतीय नौसेना और अन्य रक्षा परीक्षाओं के लिए सामान्य ज्ञान पर यह श्रृंखला प्रदान कर रहा है।
भारत में बांधों और जलाशयों की सूची- List of Dams and Reservoirs in India
Name of Dam | State | River |
Nizam Sagar Dam | Telangana | Manjira River |
Somasila Dam | Andhra Pradesh | Pennar River |
Srisailam Dam | Andhra Pradesh | Krishna River |
Singur dam | Telangana | Manjira River |
Ukai Dam | Gujarat | Tapti River |
Dharoi Dam | Gujarat | Sabarmati River |
Kadana dam | Gujarat | Mahi River |
Dantiwada Dam | Gujarat | Banas River |
Pandoh Dam | Himachal Pradesh | Beas River |
Bhakra Nangal Dam | Himachal Pradesh and Punjab Border | Sutlej River |
Nathpa Jhakri Dam | Himachal Pradesh | Satluj River |
Chamera Dam | Himachal Pradesh | Ravi River |
Baglihar Dam | Jammu and Kashmir | Chenab River |
Dumkhar Hydroelectric Dam | Jammu and Kashmir | Indus River |
Uri Hydroelectric Dam | Jammu and Kashmir | Jhelum River |
Maithon Dam | Jharkhand | Barakar River |
Chandil Dam | Jharkhand | Swarnarekha River |
Panchet Dam | Jharkhand | Damodar River |
Tunga Bhadra Dam | Karnataka | Tungabhadra River |
Linganamakki dam | Karnataka | Sharavathi River |
Kadra Dam | Karnataka | Kalinadi River |
Alamatti Dam | Karnataka | Krishna River |
Supa Dam | Karnataka | Kalinadi or Kali river |
Krishna Raja Sagara Dam | Karnataka | Kaveri River |
Harangi Dam | Karnataka | Harangi River |
Narayanpur Dam | Karnataka | Krishna River |
Kodasalli Dam | Karnataka | Kali River |
Malampuzha Dam | Kerala | Malampuzha River |
Peechi Dam | Kerala | Manali River |
Idukki Dam | Kerala | Periyar River |
Kundala Dam | Kerala | Kundala Lake |
Parambikulam Dam | Kerala | Parambikulam River |
Walayar Dam | Kerala | Walayar River |
Mullaperiyar Dam | Kerala | Periyar River |
Neyyar Dam | Kerala | Neyyar River |
Rajghat Dam | Uttar Pradesh and Madhya Pradesh Border | Betwa River |
Barna Dam | Madhya Pradesh | Barna River |
Bargi Dam | Madhya Pradesh | Narmada River |
Bansagar Dam | Madhya Pradesh | Sone River |
Gandhi Sagar Dam | Madhya Pradesh | Chambal River |
Yeldari Dam | Maharashtra | Purna river |
Ujani Dam | Maharashtra | Bhima River |
Pawna Dam | Maharashtra | Maval River |
Mulshi Dam | Maharashtra | Mula River |
Koyna Dam | Maharashtra | Koyna River |
Jayakwadi Dam | Maharashtra | Godavari River |
Bhatsa Dam | Maharashtra | Bhatsa river |
Wilson Dam | Maharashtra | Pravara River |
Tansa Dam | Maharashtra | Tansa river |
Panshet Dam | Maharashtra | Ambi River |
Mula Dam | Maharashtra | Mula river |
Kolkewadi Dam | Maharashtra | Vashishti River |
Girna Dam | Maharashtra | Girana river |
Vaitarna Dam | Maharashtra | Vaitarna river |
Radhanagari Dam | Telangana | Bhogawati River |
Lower Manair Dam | Telangana | Manair River |
Mid Manair Dam | Telangana | Manair River and SRSP Flood Flow Canal |
Upper Manair Dam | Telangana | Manair River and Kudlair River |
Khadakwasla Dam | Maharashtra | Mutha River |
Gangapur Dam | Maharashtra | Godavari river |
Jalaput Dam | Andhra Pradesh and Odisha Border | Machkund River |
Indravati Dam | Odisha | Indravati River |
Hirakud Dam | Odisha | Mahanadi River |
Vaigai Dam | Tamil Nadu | Vaigai River |
Perunchani Dam | Tamil Nadu | Paralayar River |
Mettur Dam | Tamil Nadu | Kaveri River |
Govind Ballabh Pant Sagar Dam also Rihand dam | Uttar Pradesh | Rihand River |
Tehri Dam | Uttarakhand | Bhagirathi River |
Dhauli Ganga Dam | Uttarakhand | Dhauli Ganga River |
गुजरात में बांध
- गुजरात में बांधों का निर्माण मुख्य रूप से बाढ़ को नियंत्रित करने के लिए किया गया था, लेकिन बाद में उन्होंने पानी के आपूर्तिकर्ताओं और जलाशयों के रूप में कार्य करना शुरू कर दिया। कुल 541 भारतीय बांधों में से, गुजरात में लगभग 21 बड़े बांध हैं। गुजरात की पांच प्रमुख बांध संबंधी परियोजनाएं सरदार सरोवर, उकाई, दांतीवाड़ा, कड़ाना और धरोई बांध परियोजनाएं हैं। इन परियोजनाओं को राज्य भर में सिंचाई और पीने के लिए पानी का मुख्य स्रोत माना जाता है। गुजरात के ये 5 बांध राष्ट्रीय महत्व रखते हैं। नीचे गुजरात के कुछ बांधों की सूची दी गई है। सरदार सरोवर बांध
- सरदार सरोवर बांध गुजरात में निष्पादित मुख्य परियोजनाओं में से एक था। गुजरात में नर्मदा नदी के लिए 30 बड़े बांधों की योजना बनाई गई थी।
- बहुउद्देश्यीय सरदार सरोवर परियोजना (एसएसपी) 1.8 मिलियन हेक्टेयर से अधिक भूमि की सिंचाई करती है। उकाई बांध
- उकाई बांध सूरत जिले में ताप्ती नदी पर बनाया गया है।
- इसका गुजरात में सबसे बड़ा जलाशय है जिसे ‘वल्लभ सागर’ के नाम से जाना जाता है।
- यह राज्य का दूसरा सबसे बड़ा बांध है और गुजरात में मौजूदा बांधों में इसकी दूसरी सबसे बड़ी भंडारण क्षमता है। दांतीवाड़ा बांध
- दंतीवाड़ा बांध गुजरात के बनासकांठा जिले के दांतीवाड़ा के बाहरी इलाके में स्थित है।
- बांध को जिले का एक प्रमुख पर्यटक आकर्षण माना जाता है और यह अपने प्राकृतिक परिवेश और प्राकृतिक सुंदरता के लिए कई आगंतुकों को आकर्षित करता है।
- पास में स्थित बलराम अंबाजी वन्य जीवन अभयारण्य है जो धरोई बांध और दांतीवाड़ा बांध के बीच विभाजन बनाता है। धरोई बांध
- धरोई बांध साबरकांठा जिले में स्थित है।
- धरोई बांध का निर्माण अहमदाबाद सहित शहरी क्षेत्रों में पीने के पानी की आपूर्ति के लिए किया गया था, जो लगभग 85 किलोमीटर दूर स्थित है।
- धरोई बांध 1973 में साबरमती नदी पर बनाया गया था।
- बांध गुजरात के लोकप्रिय पर्यटन स्थलों में से एक है। कड़ाना बांध
- कडाना बांध गुजरात का एक और लोकप्रिय बांध है।
- माही नदी पर इसके निर्माण के पीछे मुख्य उद्देश्य जलग्रहण क्षेत्रों में बाढ़ को नियंत्रित करना था। धौलीधाजा बांध
- सुरेंद्रनगर में स्थित धौलीधजा बांध वाधवान, जोरावरनगर, रतनपर और सुरेंद्रनगर शहरों के लिए पानी का मुख्य स्रोत है।
- बांध भोगावो नदी पर है और शहरों में और उसके आसपास लगभग 4 लाख लोगों को स्वच्छ पेयजल की आपूर्ति करता है। कमलेश्वर बांध
- कमलेश्वर बांध या हिरण आई बांध जूनागढ़ जिले के विसावदर में हिरण नदी पर गिर वन राष्ट्रीय उद्यान के अंदर स्थित है।
- यह लगभग 25 मीटर की ऊँचाई वाला एक रॉक-फिल तटबंध बांध है। जलाशय मगरमच्छों और पक्षियों के लिए प्रसिद्ध है। गुजरात के अन्य बांध गुजरात
के कुछ अन्य बांध खोडियार बांध, मिट्टी बांध, सुखी बांध और नायका बांध हैं।
महाराष्ट्र में बांध
महाराष्ट्र में लगभग 1821 बांध हैं। बांध एक बहुउद्देश्यीय योजना में केंद्रीय संरचना है जिसे क्षेत्रीय आधार पर जल संसाधनों के संरक्षण के लिए बनाया गया है।
डैम से
- बड़ागांव नंदूर गांव के पास स्थित मुला बांध महाराष्ट्र राज्य का एक उल्लेखनीय बांध है।
- मुला बांध अहमदनगर जिले का सबसे बड़ा बांध है और इसका निर्माण 1974 में किया गया था।
- यह बांध सुरम्य पृष्ठभूमि में स्थित है और पर्यटकों के आकर्षण का एक प्रसिद्ध स्थान है।
कोयना बांध
- कोयना बांध महाराष्ट्र राज्य का एक और मुख्य बांध है जो कोयना नगर में स्थित है।
- नाथ सागर या जाइकवाड़ी बांध पैतन के पास स्थित है जो औरंगाबाद जिले से लगभग 50 किमी की दूरी पर स्थित है।
- गोदावरी नदी पर बना यह बांध अहमदनगर जिले से लगभग 115 किमी की दूरी पर है।
उजानी बांध
- उजानी बांध भीमा नदी और महाराष्ट्र राज्य के बहुत लोकप्रिय स्थल पर बनाया गया है।
- उजानी बांध इंदापुर के पुणे जिले के तालुका में स्थित है। यह वर्षा संग्रह के लिए बहुत बड़े क्षेत्र में व्याप्त है।
Mulshi Dam
- मुला नदी का एक बहुत प्रसिद्ध बांध है जिसका नाम मुलशी बांध है जो पुणे जिले में स्थित है।
- इस बांध और इसके पानी का उपयोग पूरी तरह से खेती और सिंचाई के लिए किया जाता है।
- मुलशी बांध का संचालन टाटा पावर कंपनी लिमिटेड द्वारा किया जाता है, जो पास के भीरा हाइड्रोइलेक्ट्रिक पावर प्लांट में बिजली का उत्पादन करता है।
पानशेत बांध
- पानशेत बांध को लगभग 40 साल पहले केवल ग्रामीण कृषि उद्देश्यों के लिए चालू किया गया था और यह ठाणे जिले के लिए मुख्य जल स्रोत है।
- हाइड्रो-इलेक्ट्रिक पावर उत्पादन और बेहतर फसलों के लिए कृषि भूमि की सिंचाई के लिए उपयोग किया जाता है।
Bhandardara Dam
- भंडारदरा बांध महाराष्ट्र राज्य के सबसे पुराने, सबसे महत्वपूर्ण और प्रमुख बांधों में से एक है।
- भंडारदरा बांध 1926 में महाराष्ट्र के अहमदनगर जिले की आर्थर झील के ऊपर बनाया और बनाया गया था।
- यह बांध अपने दर्शनीय स्थलों और दर्शनीय पर्यटक आकर्षणों के लिए बहुत प्रसिद्ध है।
- भंडारदरा बांध समुद्र तल से 750 मीटर की ऊंचाई पर बना है और एशिया के सबसे पुराने बांधों में से एक है।
Vaitarna Dam
- ठाणे के वैतरणा बांध को वैतरणा नदी की धारा के अनुसार तीन भागों अर्थात् ऊपरी वैतरणा बांध, मध्य वैतरणा बांध और निचले वैतरणा बांध में विभाजित किया गया है।
पवना बांध
- पावना बांध लोनावाला के बहुत निकट है जो पावना नदी के पार बनाया गया था और इस प्रकार यह नाम पड़ा।
- इस बांध के आसपास के क्षेत्र को सबसे अच्छे पर्यटक लक्ष्य के रूप में स्वीकार किया जाता है जहां आगंतुक लोनावाला में दर्शनीय स्थलों की यात्रा को बढ़ावा देने के लिए नदी के उस पार फेरीबोट सेवाओं का आनंद ले सकते हैं।
Girna Dam
- गिरना बांध महाराष्ट्र राज्य के नासिक जिले में स्थित है।
- यह बांध महाराष्ट्र की दो प्रमुख नदियों गोदावरी नदी और गिरना नदी द्वारा निकाला जाता है।
- वर्षा ऋतु के दौरान इन दोनों नदियों के अतिप्रवाह जल को एकत्रित करने के बाद खेत की सिंचाई के विशिष्ट उद्देश्य के लिए गिरना बांध बनाया गया था।
प्लांट मद्महेश्वर बांध
- नंदुर मद्मेश्वर बांध निर्माणाधीन है और महाराष्ट्र राज्य सरकार द्वारा इसकी देखभाल की जा रही है।
- नंदूर मद्महेश्वर बांध के निर्माण का मूल कारण क्षेत्र की जल सिंचाई को सुविधाजनक बनाना और बढ़ाना है।
कोलकेवाड़ी बांध
- कोलकेवाड़ी बांध कोयना बांध की पनबिजली परियोजना का एक अनिवार्य हिस्सा है जो महाराष्ट्र राज्य के कोंकण क्षेत्र में स्थित है।
- कोल्केवाड़ी बांध उस स्थान पर स्थित है जो महाराष्ट्र राज्य का काफी हद तक आबादी वाला क्षेत्र है।
तमिलनाडु में बांध और जलाशय- Dams and Reservoirs in Tamil Nadu
तमिलनाडु एक खूबसूरत राज्य है और इसकी सुंदरता को बढ़ाने वाले जलाशय और बांध हैं। यह राज्य को लाभ कमाने में भी मदद करता है। ये बांध भूमि को पानी प्रदान करने के साथ-साथ पीने के उद्देश्य के लिए भी उपयोग किए जाते हैं। इसी संग्रहित पानी की मदद से तमिलनाडु बिजली पैदा करता है। नीचे, हमने तमिलनाडु में बांधों की एक सूची दी है।
Name | Purpose | River |
Aanaimaduvu reservoir | Irrigation | Anaimaduvu |
Adavinainarkovil Dam | Irrigation | Thamirabarani River |
Aliyar Reservoir | Hydroelectric, Irrigation | Aliyar River |
Amaravathi Dam | Hydroelectric, Irrigation | Amaravati |
Anaikuttam Dam | Irrigation | Arjuna Nadhi |
Andiappanur Odai Dam | – | Pambar |
Avalanche Dam | Hydroelectric | Avalanche & Emerald Streams |
Barur Dam | – | Barur |
Berijam Lake | – | Kodiyetan Ar |
Bungihalla Bund | – | Bhavani |
Chinnar Dam | Irrigation | Chinnar |
Chittar I Dam | Irrigation | Chittar |
Chittar II Dam | Irrigation | Chittar |
East Varahapallam dam | – | East varahapallam |
Emerald Dam | Hydroelectric | Emerald |
Eravangalar Dam | Hydroelectric | Eravangalar |
Gatana Dam | Irrigation | Gatana nadhi |
Glenmorgan | Hydroelectric | Glenmorgan St |
Glenmorgan Forbay Dam | Hydroelectric | – |
Golwarpatti Dam | – | Arujuna & Gowsiha |
Gomukhinadi Dam | Irrigation | Gomukhinadhi |
Gundar Dam | Irrigation | Gundar |
Highways Dam | Hydroelectric | Highways St. |
Irukkangudi Dam | Irrigation | Vaippar, Arjuna |
Kadamparai Dam | Hydroelectric | Kadambarai |
Kamraju Sagar (Sandy Nalla) Dam | – | Sandynallah |
Kariakoil Dam | Irrigation | Kariakovil |
Karuppanadhi Dam | Irrigation | Karuppanadhi |
Kelavarapalli Dam | Irrigation | Ponniar |
Kesarigulihalla Dam | Irrigation | K.gulihalla |
Kodaganar Dam | Irrigation | – |
Kodumudiyar Dam | Irrigation | Nambiyar |
Krishnagiri Dam | Irrigation | Ponniar |
Kullursandai Dam | Irrigation | Vaippar |
Kundah Palam Dam | Hydroelectric | Kundah |
Kunderipallam Dam | – | Kunderipallam |
Kuppanatham Dam | – | Cheyyar |
Kuthiraiyar Dam | Irrigation | Kuthiraiyar |
Kuttiyadi (Augmentation Main ) (Padinjarethara) | Hydroelectric | Karamenthodu |
Kuttiyar Dam | – | Kuttiyar |
Lower Bhavani Dam | Hydroelectric, Irrigation | Bhavani |
Lower Kodayar Dam | Hydroelectric | Kodayar |
Lower Nirar Dam | Hydroelectric, Irrigation | Nirar |
Mambazhathuraiyar | – | Mambazhathuraiyar |
Manalar Dam | Hydroelectric | Manalar |
Manimukthanadhi Dam | Flood Control, Irrigation | Manimuktha |
Manimuthar Dam | Irrigation | Manimuthur |
Manjalar Dam | Irrigation | Manjalar |
Maravakandi Forbay Dam | Hydroelectric | Aravarihalla |
Marudhanadi Dam | Irrigation | Maurdhanadhi |
Mettur Dam | Hydroelectric, Irrigation | Kaveri |
Mirugandanadhi Dam | – | – |
Mordhana Dam | Irrigation | Koundanyanadhi |
Moyar Forebay Dam | Hydroelectric | – |
Mukurthy Dam | – | Mukurthi |
Nagavathi Dam | Irrigation | Nagavathy |
Nallathangal Odai Dam | – | Nallathangal Odai |
Nambiar Dam | Irrigation | Nambiar |
Nanganjiyar Dam | Irrigation | Nanganjiyar |
Nilayur Bed Dam | Irrigation | Vagai |
Noyyal Athupalayam Dam | Irrigation | Noyyal |
Noyyal Orathupalayam Dam | Irrigation | Noyyal |
Palar Porundalar Dam | Irrigation | PalarPorundalar |
Pambar Dam | Flood Control,Irrigation | Pambar |
Papanasam Dam | Hydroelectric | Thambraparani |
Parappalar Dam | Irrigation | Parappalar |
Parson’s Valley Dam | Hydroelectric | Parson Valley Stream |
Pechiparai Dam | Irrigation | Kodaiyar |
Pegumbahallah Forebay Dam | Hydroelectric | Pengumbahallh |
Periyar Forebay | – | Vairavanar |
Perumpallam Dam | – | Perumpalam |
Perunchani Dam | Irrigation | Paralayar |
Pilavukkal Kovilar Dam | – | Kovilar |
Pilavukkal Periyar Dam | – | Periyar |
Pillur Dam | Hydroelectric | Bhavani |
Poigaiyar Dam | Irrigation | Poigai |
Ponnaniar Dam | Irrigation | Ponnaniyar |
Poondi Dam | Irrigation | Kosasthalaiyar |
Porthimund Dam | Hydroelectric | Porthimund St |
Puthen Dam | Irrigation | Kodayar |
Pykara Dam | – | – |
Rajathope Kanar Dam | Irrigation | Rajathopekanar |
Ramanadhi Dam | Irrigation | Ramanadhi |
Sathanur Dam | Hydroelectric, Irrigation | Ponniar |
Sathiyar | – | Sathaiyaru |
Servalar Dam | Hydroelectric, Irrigation | Servalar/ Tambiraparani |
Shanmuganadhi Dam | – | – |
Shenbagathope Dam | Irrigation | Kamandalar |
Sholayar Dam | Hydroelectric, Irrigation | Sholayar |
Shoolagiri Chinnar Dam | Irrigation | Shoolagiri Chinnar |
Siddhamalli Dam | Irrigation | – |
Sothupparai Dam | Irrigation | Varaganadhi |
Thirumurthi Dam | Irrigation | Palar |
Thoppaiyar Dam | Irrigation | Thoppaiyar |
Thumblahalli Dam | Flood Control, Irrigation | Pulapatti |
Upper (Erode) Dam | – | Uppar |
Upper Aliyar Dam | Hydroelectric | Aliyar |
Upper Bhavani Dam | Hydroelectric | Bhavani |
Upper Kodayar Dam | Hydroelectric | Kodayar |
Upper Kodayar Diversion dam | – | Kodayar |
Vadakku Paichaiyar Dam | Irrigation | Vadakkupaichaiyar |
Vaigai Dam | Hydroelectric, Irrigation | Vaigai |
Vaniar Dam | Irrigation | Vaniar |
Varadhamanadhi Dam | – | Varadhamanadhi |
Varattar Dam | Irrigation | – |
Varattupallam Dam | Irrigation | Varattupallam |
Vattamalaikarai Odai Dam | Irrigation | V.K. Odai |
Vembakottai Dam | Irrigation | – |
Vennir-Ar Dam | – | Vennirar |
Vidur Dam | Irrigation | Varahanadi |
West Varahapallam Weir Dam | – | W.V.Pallam |
Western Catchment No. I Dam | Hydroelectric | Arickyampuzha |
Western Catchment No. II Dam | Hydroelectric | Karampuzha |
Western Catchment No. III Dam | Hydroelectric | Karampuzha |
Willington Dam | Irrigation | Vellaru |
Dams and Reservoirs in Karnataka
Dam/Reservoir | River | Completed year |
---|---|---|
Almatti Dam | Krishna | 1999 |
Basava Sagara Dam(Narayanpur Dam) | Krishna | 1982 |
Raja Lakhamagowda dam | Ghataprabha | 1977 |
Renuka Sagara Dam | Malaprabha | 1972 |
Vani Vilasa Sagara | Vedavathi | 1907 |
Upper Tunga Dam | Tunga | 2007 |
Bhadra Dam | Bhadra | 1965 |
Tungabhadra Dam | Tungabhadra | 1953 |
Hemavathi Reservoir | Hemavathi | 1979 |
Kabini Reservoir | Kabini | 1974 |
Harangi Reservoir | Harangi | 1982 |
Krishna Raja Sagara Dam | Kaveri | 1931 |
Linganamakki Dam | Sharavathi | 1964 |
Chakra Reservoir | Chakra | 1985 |
Savehaklu Reservoir | Chakra | 1980 |
Mani Reservoir | Varahi | 1988 |
Supa Dam | Kali | 1987 |
Kodasalli Dam | Kali | 2000 |
Kadra Dam | Kali | 1997 |
Shanti Sagara | Haridra | – |
Karanja Dam | Karanja | 1989 |
Dams and Reservoirs in Andhra Pradesh
Name & Place | River Basin | Constructed Year |
Nagarjuna Sagar Dam, Vijayapuri South | Krishna River | 1967 |
polavaram, bank of godavari | Godavari river | under construction |
Srisailam Dam, Srisailam | Krishna River | 1981 |
Polavaram Project, Polavaram | Godavari River | Under Construction |
Somasila Dam, Somasila village | Penna River | 1989 |
Pulichinthala Project, Pulichinthala village | Krishna River | 2009 |
Nallamalasagar Reservoir, Markapur | Krishna River | Under Construction |
Jalaput Dam, Jalaput | Machkund River | 2000 |
Gandikota Reservoir, Gandikota village | Penna River and Chitravathi River | 2013 |
Kalyani Dam, Tirupati | Swarnamukhi River | 1977 |
Brahmamsagar Reservoir, Bramhamgari Matham | Penna River | 1984 |
Velugodu Balancing Reservoir, Velgode | Galeru River | 2016 |
PABR Dam, Penna Ahobilam | Penna River | 1983 |
Vykuntapuram Barrage, Amaravati | Krishna River | Under Construction |
Chitravathi Balancing Reservoir, Parnapalli village | Chitravathi River | 2003 |
Mylavaram Dam, Mylavaram | Penna River | 1981-82 |
Dowleswaram Barrage, Rajahmundry | Godavari River | 1850 |
Mid Pennar Dam, Marutla village | Penna River | 1980 |
Veligallu Dam Reservoir, Galiveedu | Papagni River | 2008 |
Rajolibanda Dam, Kurnool | Tungabhadra River | 1956 |
Gundlakamma Reservoir Project, Chinnamallavaram | Gundlakamma River | 1978 |
Tatipudi Reservoir, Tatipudi | Gosthani River | 1968 |
Prakasham Barrage, Vijayawada | Krishna River | 1855 |
Thotapalli Barrage, Thotapali village | Nagavali River | 2015 |
Sanjeevaiah Sagar Dam, Gajuladinne village | Handri River | 2013 |
Sunkesula Barrage, Kurnool | Tungabhadra River | 1861 |
Jeedipalli Reservoir, Jeedipalli village | Handri River | 2012 |
Gollapalli Reservoir, Penukonda | Handri River | 2016 |
Dams in Kerala
Name of Dam |
District |
Impounding river |
Neyyar dam |
Thiruvananthapuram |
Neyyar river |
Thenmala (Parappar) dam |
Kollam |
Kallada river |
Idukki dam |
Idukki |
Periyar river |
Kundala dam |
Munnar, Idukki |
Periyar river |
Mattupatti dam |
Munnar, Idukki |
Streams of Muthirappuzha, Chanduvarai river and Kundali river |
Mullaperiyar dam |
Idukki |
Periyar river |
Chalakkudy Dam (Sholayar dam) |
Chalakkudy, Thrissur |
Chalakudy river |
Peechi dam |
Thrissur |
Manali (Peechi) river |
Vazhani dam |
Thrissur |
Keecheri river |
Chulliyar dam |
Muthalamada, Palakkad |
Chulliyar river |
Kanjirapuzha dam |
Palakkad |
Kanjirapuzha River |
Malampuzha dam |
Palakkad |
Malampuzha river |
Mangalam dam |
Palakkad |
Cherukunnapuzha River |
Meenkara dam |
Palakkad |
Parambikulam River |
Parambikulam dam |
Palakkad |
Parambikulam river |
Pothundi dam |
Palakkad |
Bharatapuzha river |
Siruvani dam |
Palakkad |
Siruvani river |
Walayar dam |
Palakkad |
Kalpathipuzha river |
Banasura Sagar dam |
Kalpetta, Wayanad |
Kabini river |
Aruvikkara dam |
Thiruvananthapuram |
Karamana river |
Thunakkadavu |
Palakkad |
Chalakkudy river |
Peruvaaripallam Dam |
Palakkad |
Chalakkudy river |
Perigalkuthu dam |
Thrissur |
Chalakkudy river |
Kuttiady dam |
Kozhikode |
Kuttiyady river |
Pamba dam |
Pathanamthitta |
Pamba river |
भारत का सबसे पुराना बांध- Oldest Dam in India
- तमिलनाडु में कल्लनई बांध भारत का सबसे पुराना बांध है।
- इसे ग्रैंड एनीकट के नाम से भी जाना जाता है। यह कावेरी नदी के पार बना है और यह तमिलनाडु के तंजावुर जिले में है।
- कल्लनई बांध चोल वंश के राजा करिकालन द्वारा सी में बनाया गया था। 100 ईसा पूर्व – सी। 100 ई.
भारत में सबसे ऊंचा बांध- Highest Dam in India
उत्तराखंड में टिहरी बांध भारत का सबसे ऊंचा बांध है। बांध की ऊंचाई 260.5 मीटर (855 फीट) और लंबाई 575 मीटर (1,886 फीट) है। यह भागीरथी नदी पर बना है।
भारत में सबसे लंबा बांध- Longest Dam in India
ओडिशा का हीराकुंड बांध भारत का सबसे लंबा बांध है। हीराकुंड बांध महानदी नदी पर बना है और यह लगभग 25.79 किमी लंबा है। हीराकुंड बांध के पूरा होने का वर्ष 1953 है
भारत में जलाशय- Reservoirs in India
यहां हमने महत्वपूर्ण और प्रमुख जलाशयों को उनके राज्य और नदी के साथ सूचीबद्ध किया है। उम्मीदवार नीचे दी गई सूची की जांच कर सकते हैं।
Reservoir | State | River |
Dindi Reservoir | Telangana | Krishna River |
Lower Manair Reservoir | Telangana | Manair River |
Tatipudi Reservoir Project | Andhra Pradesh | Gosthani River |
Gandipalem Reservoir | Andhra Pradesh | Manneru River |
Himayat Sagar Reservoir | Telangana | Osman Sagar |
Shriram Sagar Reservoir | Telangana | Godavari River |
Gobind Sagar Reservoir | Himachal Pradesh | Sutlej River |
Maharana Pratap Sagar Reservoir | Himachal Pradesh | Pong Dam Lake |
Ghataprabha Reservoir | Karnataka | Ghataprabha River |
Hemavathi Reservoir | Karnataka | Hemavati River |
Tawa Reservoir | Madhya Pradesh | Tawa River |
Balimela Reservoir | Odisha | Sileru River |
Aliyar Reservoir | Tamil Nadu | Aliyar River |
Chittar Reservoir | Tamil Nadu | Chittar River |
Krishnagiri Reservoir | Tamil Nadu | Thenpennai River |
Manimuthar Reservoir | Tamil Nadu | Tamirabarani River |
Pechiparai Reservoir | Tamil Nadu | Kodayar River |
Shoolagiri Chinnar Reservoir | Tamil Nadu | Chinnar River |
Thunakadavu Reservoir | Tamil Nadu | Thunacadavu River |
Varattu Pallam Reservoir | Tamil Nadu | Kaveri River |
Vidur Reservoir | Tamil Nadu | Sankaraparani River |
Amaravathi Reservoir | Tamil Nadu | Amaravathi River |
Gundar Reservoir | Tamil Nadu | Berijam Lake |
Kullursandai Reservoir | Tamil Nadu | Arjuna Nadi |
Pambar Reservoir | Tamil Nadu | Pambar River |
Periyar Reservoir | Tamil Nadu | Periyar River |
Stanley Reservoir | Tamil Nadu | Kaveri River |
Uppar Reservoir | Tamil Nadu | Uppar River |
Vattamalaikarai Odai Reservoir | Tamil Nadu | Odai River |
Willingdon Reservoir | Tamil Nadu | Periya Odai River |
Bhavanisagar Reservoir | Tamil Nadu | Bhavani River |
Kodaganar Reservoir | Tamil Nadu | Kodagananar River |
Manimukthanadhi Reservoir | Tamil Nadu | Krishna River |
Parambikulam Reservoir | Tamil Nadu | Parambikulam River |
Sholayar Reservoir | Tamil Nadu | Chalakkud River |
Thirumurthi Reservoir | Tamil Nadu | Parmabikulam and Aliyar River |
Varadamanadhi Reservoir | Tamil Nadu | Aliyar River |
Vembakottai Reservoir | Tamil Nadu | Vaippar River |
Manjalar Reservoir | Tamil Nadu | Manjalar River |
Salal Project | Jammu and Kashmir | Chenab River |
Chutak Hydroelectric Project | Jammu and Kashmir | Suru River |
Indirasagar Project | Madhya Pradesh | Narmada River |
Narmada Dam Project | Madhya Pradesh | Narmada River |
Rihand Project | Uttar Pradesh | Rihand River and Son River |
अब, करेंट अफेयर्स के बारे में चिंता करने की कोई आवश्यकता नहीं है और अपना पूरा ध्यान अपने सीखने पर केंद्रित करें क्योंकि ADDA247 सर्वश्रेष्ठ अध्ययन योजना और तैयारी रणनीति के साथ आया है जो विशेष रूप से विशेषज्ञों और विश्लेषकों द्वारा डिज़ाइन किया गया है ताकि छात्रों को अपने दैनिक अध्ययन कार्यक्रम को सर्वोत्तम संभव तरीके से प्रबंधित करने में मदद मिल सके। रास्ता।
बांधों और जलाशयों के बीच अंतर
बांध नदी के प्रवाह में बाधक होता है। यह एक पत्थर की दीवार हो सकती है, नदी के प्रवाह को रोकने के लिए एक कंक्रीट की दीवार। इसे डैम कहा जाता है। एक जलाशय एक मिट्टी या चट्टान जमा हो सकता है। इन बांधों को बहते पानी को पूरी तरह से रोकने के लिए अच्छी तरह से डिजाइन और निर्मित किया गया है। बांध के ऊपर उपयुक्त जल निकासी चैनल स्थापित किए गए हैं ताकि बाढ़ का पानी सुरक्षित रूप से नीचे की ओर बह सके।
एक जलाशय एक हिस्सा है जहां एक बांध के पीछे पानी जमा होता है। बांध के पीछे घाटी की भंडारण क्षमता को देखते हुए, उन्हें साल भर बहने वाले सभी पानी को जमा करने के लिए डिज़ाइन किया गया है। जलाशय को इनलेट से अपेक्षित कीचड़ को समायोजित करने के लिए डिज़ाइन किया गया है।
एक बांध और एक जलाशय दोनों को अक्सर 100 साल के जीवन के लिए डिजाइन किया जाता है।